Milea Maric Einstein

Fisika alemaniarra (1875 - 1948)

Mileva Maric 1875. urtean jaio zen, Titelen, egungo Serbia hirian. Garai hartan Hungariako Inperio Austrokoa zen.

Mileva Maric eta Albert Einstein 1896an ezagutu ziren Zuricheko Institutu Politekniko Federalean, fisikako karrera ikasten. Bera zen matematikan izena eman zuen emakume bakarra, eta fisikan lizentziatu zen lehen emakumea izan zen.

Mileva eta Albert berehala maitemindu ziren, biek hizkuntza bera hitz egiten zutelako: berak eman zizkion matematika-eskolak, Eisnteinen gotorleku izan ez zirenak, elkarrekin prestatzen zituzten beren azterketak, eta zientzia eta musikarekiko interesa partekatzen zuten.

Eztei-aldi horretako hainbat gutun daude. Horietan, Einsteinek erlatibitateari buruzko ideiak eztabaidatzen ditu harekin, eta “gure teoriari” buruz hitz egiten du, eta lankide gisa tratatzen du.

 Froga horietatik abiatuta, E. H. Walker ikertzaileak ondorioztatu zuen erlatibitatearen teoriaren oinarrizko ideiak Mileva Maricenak izan zirela, eta hark ezin izan zuela karrera amaitu, seme-alabak zaindu behar zituelako: lehen alaba urte eta erdian hil zen.

Mileva Maric-ek Helene Kaufler lagunari bidali zion gutun batean, pozik esan zion lortu zuen lorpenaz: “Duela gutxi amaitu dugu lan garrantzitsu bat, mundu osoan ezaguna egingo duena nire senarra”.

Geroago, bi seme-alaba izan zituzten, bata adimen-atzerapenekoa, eta horrek zainketa gehiago eskatu zituen.

Einsteinek postu akademiko bat lortu zuenean eta ikasketak amaitu eta teoria garatzeko astia izan zuenean, kreditu osoa hartu zuen.

Testigantza asko ikusi zituzten elkarrekin lanean.

"Haren seme Hans Albertek ere gogoratu du elkarrekin lan egiten ikusi dituela egunez eta gauez sukaldeko mahaian", erantsi zuen Gagnonek. 

Hori gertatu zen 1905ean, Albertek bere lanik garrantzitsuenak argitaratu zituenean: lau artikulu Annalen der Physik aldizkarian (Anales de la Física), fisikaren legeak betiko aldatu zituztenak, erlatibitatearen teoria barne.

Einstein berriro ezkondu zen 1915ean, oraingo honetan bere lehengusinetako batekin, Elsa Einsteinekin (Rudolf Einsteinen alaba). Hura ere bananduta zegoen eta bi alaba zituen. Urtebete geroago, Einsteinek erlatibitatearen teoria orokorraren berri eman zuen.

Albert Einsteinek Fisikaren adarrean jaso zuen saria 1921ean.

Albertek testamentua egin eta seme-alabei sariaren dirua utzi zionean, bere lanean parte hartuko zuela jakinarazteko mehatxua egin zion. Zientzialariak, orduan, isilik egoteko gomendatu zion.

Einsteinen ondorengo bizitza zaila izan zen Milevarentzat eta arazo ekonomikoak izan zituen. 1930ean, Eduard semeari eskizofrenia diagnostikatu zioten, eta bizitza osoa igaro zuen hura zaintzen. 1948an hil egin zen. 

Eta zeozer jakin nahi izanez gero "A la sombra de Einstein" liburuan bere bizitza ezagutu dezakegu.