Marie-Anne Pierrette Paulze

Marie-Anne Pierrette Paulze edo Marie Lavoisier (1758-1836) frantziar kimikaria eta noblea izan zen. Kimika modernoaren ama bezala ezagutzen da. Antoine Lavoisier zientzialariaren emazte gisa aurkeztua izan ohi den arren bien lankidetzatik aurkikuntza garrantzitsuak etorri ziren. Lan zientifiko asko itzuli zituen eta metodo zientifikoaren estandarizazioan berebiziko garrantzia izan zuen.

Aita abokatua zen, ama 1761 urtean hil zen, Mariek 3 urte zituela eta aitak komentu batean sartu zuen. Hamairu urte zituela Amervalgo kondearen ezkontza proposamena jaso zuen. 50 urteko gizona zen. Aitak ezkontzari uko egin nahi izan zion baina presio handiak jasan zituen, orduan bere lankide bati eskaini zion alaba, Antoine Lavoisier zen lankide hura. 1771an ezkondu ziren, Mariek 13 urte zituen eta Antoinek 28.

Kimikarako zaletasuna beti izan zuen baina orduan aukera izan zuen laborategi bat egiteko. Marie ere asko zaletu zen eta senarraren laborategian jarduera aktiboa izaten hasi zen. Antoineren lankideak ziren Jean Baptiste Michel Bucquet eta Philippe Gingembrek formakuntza sakona eman zioten. Mariek orduak pasatzen zituen laborategian;  ikerketa zientifikoak itzultzen zizkion senarrari ingelesetik frantsesera. Flogistoaren teoria bizirik zegoen garai hartan Richard Kirwanen Essay on Phlogiston and the Constitution of Acids lana itzuli zuen, bere iritzi kritikoa gehituz eta lanak zituen akats metodologikoak identifikatuz.

1789 urtean Lavoisierrek kimikaren munduan giltzarria izan zen Traité Élémentaire de Chimie ("Oinarrizko kimikaren tratatua") argitaratu zuen. Kimika arloaren eremu anitzak bateratzeaz gain materiaren kontserbazioaren legea plazaratu zuen, flogistoaren teoria erabat baztertuz. Marieren hamahiru marrazki zituen liburuak, laborategiko tresneriaren marrazki zehatzak ziren.

1794 urtean Frantziako Iraultzaren barneko Izu Garaian Marieren aita eta senarra atxilotu zituzten eta egun berean exekutatu zituzten. Frantziako gobernuak ondasun guztiak konfiskatu zituen, bai eta Lavoisierren dokumentu, ikerketa eta laborategiko tresneria guztia ere. Mariek ordea lortu zuen Antoine Lavoisierren memoriak argitaratzea, Mémoires de Chimie, lortutako printzipio kimikoak zabaldu ziren horrela.

1804 urtean Benjamin Thompson fisikari estatubatuarrarekin ezkondu zen. Mariek Lavoisier abizena mantentzeko borrokatu zuen baina ez zitzaion onartu eta bien arteko erlazioa berehala eten zen.

1836 urtean Parisen hil zen, 78 urte zituela. Hil aurretik Antoine Lavoisierri konfiskaturiko dokumentazioaren gehiengoa berreskuratzea lortu zuen.

Senarraren laguntzaile lanetan aritu izan zen laborategian, ez bakarrik ikerketa zientifikoak itzultzen, baita lortutako emaitzak jasotzen, diagramak egiten eta marrazki zehatzak egiten.