Euskal zientzialari-talde batek Covi-19 detektatzeko test alternatiboa garatu eta baliozkotu du. Horren bidez, Euskadin eguneko 10.000 diagnostiko egin ahal izango lirateke, eta orain Osakidetzak 1.400 diagnostiko egiten ditu. Probak 15 euro inguruko kostua du gaixo bakoitzeko, eta lau ordu baino gutxiagoan ezagutzen dira emaitzak. Oso fidagarria da kutsadurak atzemateko orduan.
«Euskal Osasun Sistemari aukera emango lioke kit komertzialen mende ez egoteko, garestiagoak baitira eta edozein unetan stocka apurtu baitaiteke”, dio Ugo Mayor biokimikariak, Euskal Herriko Unibertsitateari atxikitako Ikerbasque ikertzaileak eta proiektuaren koordinatzaileak, 55 ikertzailek parte hartu baitute.
Zientzialari-taldeak, orduan, kit komertzialen ordezko PCR test bat garatzen saiatzea erabaki zuen, pandemiaren aurkako borrokan bere jakintza eta goi-mailako teknologiako ekipo geldi horiek erabiltzeko. «Proposamen hori behetik gora sortu da. Aldi baterako utzi ditugu gure proiektuak, baina soldatapean jarraitzen dugu unibertsitatean».
Bi proba mota daude norbaitek SARS-CoV-2, PCR eta test azkarrak kutsatu dituen egiaztatzeko. Lagin nasofaringeoetatik abiatuta, PCRk koronabirusaren material genetikoa eta test azkarrak, birusaren proteinak (antigenoak) edo gure organismoak harekin kontaktuan jartzean sortzen dituen antigorputzak detektatzen ditu.
PCRren emaitzak lau ordutan ezagutzen dira; test azkarrak, ez hain fidagarriak, 15 bat minututan. «Guk –biokimikariak adierazten du– PCR diagnostiko-test bat prestatu dugu, eta, birusaren material genetikoaren kopurua detektatzean, gaixo kutsatuak eta osasuntsuak identifikatzeko aukera ematen du».
Ikertzaileak —UPV, Ikerbasque, Achucarro Basque Center for Neuroscience, Biofisika Bizkaia Fundazioa eta Biocruces Bizkaia eta Bioaraba institutuak— lanean hasi ziren konfinamendua agindu bezain laster. Bibliografia zientifikoa berrikusi eta, zenbait topaketa birtualen ondoren, ekintza-plan bat diseinatu zuten. «EHUn ditugun makinekin gauza asko egin daitezke.
«Kit komertzialek gure laborategietan ditugun zenbait erreaktibo kimiko batzen dituzte gailu bakar batean. Erreaktibo horietatik abiatuta, eskuzko metodo bat garatu dugu gauza bera lortzeko eta, hala, stocka hautsi ez dadin. Izan ere, bahetze masiboak egitea denez asmoa, oso litekeena da enpresek ahal dituzten kit guztiak ekoizten badituzte ere, uneren batean stocka apurtu eta herrialde askotara ez iristea».
EHUko Maria Goyri Bioteknologia Zentroan segurtasun eta euste biologikoko sei laborategi egokitu ondoren, «hamar egun gelditu gabe» lan egin zuten. «Argitaratutako protokoloak zeudenez, ez gara hutsetik abiatu. Bost lan-unitate muntatu genituen, eta bakoitzak hainbat protokolo probatu zituen, hobekien funtzionatzen duena den batera iritsi arte. Orain, erreaktiboen konbinazioa dugu, laginak bidaltzen badizkigute, lagin horiek hartzeko eta aztertzeko, edo, bestela, Osakidetzari know-howa emateko».
Egilea: LUIS ALFONSO GÁMEZ
